Kanał Bachorze
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Długość |
46,4 km |
| Początek | |
| Akwen | |
| Miejsce | |
| współrzędne | |
| Koniec | |
| Akwen | |
| Miejsce | |
| współrzędne | |
| Typ kanału |
melioracyjny (do XV w. żeglugowy) |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Kanał Bachorze (Kanał Piastowski) – kanał wodny o długości 46,4 km na Kujawach, łączący Noteć w Kruszwicy ze Zgłowiaczką w Brześciu Kujawskim. Z uwagi na to, że kanał przecina wododział Odry i Wisły, jego wody w części zachodniej i wschodniej płyną w dwóch przeciwnych kierunkach[1]. Jedno ramię uchodzi do jeziora Gopło i jest jednym z największych jego dopływów, drugie natomiast uchodzi do Zgłowiączki, będącej dopływem Wisły[2].
Ciek ten wykorzystuje pradolinę, którą wody pra-Wisły odpływały ku zachodowi w fazie poprzedzającej powstanie pradoliny Noteci. Później, przez długi czas dolina Bachorzy stanowiła ramię pomocnicze Wisły. Do XV wieku ciek ten stanowił drogę żeglowną, a obecnie jest kanałem melioracyjnym.
Jego średni przepływ przy ujściu do Zgłowiączki wynosi zaledwie 0,15 m3/s. Lustro wody zalega na rzędnej 81,6-82,6 m n.p.m. Do Bachorzy uchodzi szereg cieków (bez nazw) płynących z północy i północnego zachodu. Cieki te charakteryzują się niewielkimi przepływami, a w czasie suchych lat wysychają.
Powierzchnia zlewni równa jest 291,6 km², w tym[3]:
- w zlewni rzeki Zgłowiączki 107,4 km²,
- w zlewni rzeki Noteci 184,2 km²
Zlewnia Kanału Bachorze jest intensywnie użytkowana rolniczo, stąd głównym źródłem zanieczyszczeń są spływy obszarowe, a ich konsekwencją wysokie stężenie związków azotowych.
Kanał Bachorze jest elementem szlaku kajakowego Pętla Kujawska.
Historia[4][edytuj | edytuj kod]
Najstarsza wzmianka o drodze wodnej przez Bachorze pochodzi z 1297 r. Za czasów króla Przemysła II u ujścia Zgłowiączki do Wisły powstała wtedy osada służebna Korabniki, której nazwa wzięła się od płaskodennych statków, mogących pokonać płytki kanał przecinający Bachorze. Rejon Bachorza był w czasie wiosennego przyboru wód całkowicie zalany i można było przeprawić się tędy łodzią.
Było to miejsce dogodne do połączenia dorzeczy Wisły i Odry w jeden system, gdyż odległość do pokonania (od jeziora Gopło do Wisły) wynosiła ok. 40 km, a teren był płaski i podmokły. W związku z tym ówcześni władcy nakazali podjęcie prac nad pogłębieniem koryta płynących tu niewielkich rzek i połączeniem ich w system umożliwiający żeglugę przez cały rok. Prace były żmudne i często przerywane, bowiem były to niespokojne czasy rozbicia dzielnicowego.
Obecna forma kanału powstała podczas prac melioracyjnych, przeprowadzonych w połowie XIX wieku. Pierwsze prace melioracyjne podjęto w 1836, a zasadniczą część prac wykonano w lipcu-sierpniu 1855 (Kolberg podaje datę 1858)[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ http://www.zakrzewo.com.pl/ dostęp 8-01-2010
- ↑ https://web.archive.org/web/20070927215409/http://www.wios.bydgoszcz.pl/r99/r99-6.htm dostęp 8-01-2010
- ↑ https://archive.is/20121209174316/www.aleksandrow.pl/home/dokumenty/program_ochrony_srodowiska_z_planem_gospodarki_z_odpadami_dla_powiatu_aleksandrowskiego_na_lata_2004-2011.pdf dostęp 8-01-2010
- ↑ http://www.polskaniezwykla.pl/attraction/5376.id dostęp 8-01-2010
- ↑ Cezary Wawrzyński "Żegluga i Kanały Żeglowne Dawnej Rzeczypospolitej"
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Program Ochrony Środowiska wraz z Planem Gospodarki Odpadami dla powiatu aleksandrowskiego na lata 2004-2011. Starostwo Powiatowe w Aleksandrowie Kujawskim. 2004.